به گزارش روابط عمومی موسسه فرهنگی هنری ماهشید خرد: در مقاله قبل قسمت اول از عنوان نقش ناخودآگاه در تیپهای شخصیتی انیاگرام، با توجه به اهمیت قوانین ضمیر ناخودآگاه و ضرورت کنترل ناخودآگاه خود، به نقش ناخودآگاه در برخی از تیپهای شخصیتی انیاگرام پرداخته شد. مقاله قبل با معرفی کوتاهی از برخی تیپهای شخصیتی انیاگرام، مکانیزمهای دفاعی این تیپ شخصیتها را یادآور شد.
هر تیپ شخصیتی انیاگرام یکی از مکانیزمهای دفاعی را بهخوبی بهکار میگیرد. تیپ یک، شخصیت کمالگرا از مکانیزم دفاعی وارونه، تیپ ۲، شخصیت یاریرسان از مکانیزم دفاعی واپسرانی بهخوبی استفاده میکند و همینطور تیپ موفقیتطلب، تیپ ۳ از مکانیزم همذاتپنداری در موقعیتها بهره برده و تیپ ۴ با مکانیزم درونفکنی همواره مسایل را درونی میکند تا رنج خود را پررنگتر جلوه دهد.
در این مقاله به توضیح سایر مکانیزم دفاعی در تیپهای شخصیتی انیاگرام؛ تیپ پژوهشگر، عدالتطلب، خوشگذران، رئیس و صلحجو پرداخته خواهدشد.
تیپ پنج، شخصیت پژوهشگر در گروههای سهگانه ذهنی از انیاگرام است. این شخصیت، ذهنی تحلیلگر داشته و علاقه بسیار زیادی در یادگیری دارد. تیپ ۵ عمده وقت خود را صرف یادگیری بر موضوعاتی قرار میدهد که بر دانش خود در آن موضوع بیفزایند. تیپ پژوهشگر در روابط اجتماعی اصولا وقت را بهسکوت میگذراند و چنانچه لازم شود، حرفی خواهد زد. تیپ ۵ بیشتر شنونده و مشاهدهگر است. این تیپ شخصیتی بسیار عواطف خود را کنترل میکند. با این توصیف مکانیزم دفاعی تیپ ۵ انزوا است. تیپ ذهنی پژوهشگر، بهمنظور کنترل روابط و اجتناب از برخوردهای بیشتر با دیگران به خلوت و انزوای خودش پناه میبرد. تیپ پنج با این شیوه دست به جداسازی خود با دیگران میزند و با پناه بردن به مطالعه صرف تصویر فردی آگاه را از خود بهنمایش میگذارد.
تیپ عدالتطلب یا شخصیت تیپ ۶ از گروه ذهنیها، در تیپهای انیاگرام است. این شخصیت نیز دارای ذهنی تحلیلگر است. ذهن تحلیلگر تیپ ۶ بهشدت درگیر درست و نادرستی موضوع است. این فرد بسیار نسبت به آنچه بهدرستی بشناسد مسئول است ولی همواره برای انجام درستی هر چیزی با شک و تردید برخورد میکند. تیپ ۶ بهشدت نگران قضاوتهای دیگران است و به همین دلیل مکانیزم دفاعی در تیپ عدالتطلب بهصورت فرافکنی است. در حالی که فرد تیپ ۶ مصمم است مسئولیت، کار و رفتارش به شایستگی صورت بگیرد، نسبت به اندیشه و ارزیابی دیگران با تردید و در نهایت با فرافکنی همراه است.
تیپ خوشگذران یا شخصیت تیپ هفت از گروه ذهنی در تیپهای انیاگرام است. تیپ ۷ مانند دو تیپ ۵ و ۶ برخوردار از ذهنی پویا و فعال است. تیپ ۷ دارای خلاقیتی است که معمولا در تجربههای ذهنی خود بهکار میگیرد. تیپ هفت از فرصتهای یادگیری و کسب تجربههای متنوع استقبال میکند. برای تیپ ۷ همه فرصتهای یادگیری و هر تجربه دیگر لذتبخش است. برای او لذت بردن مفهومی ارزشمند محسوب میشود. برای این منظور تیپ خوشگذران بهراحتی به قبول مسئولیت و متعهد بر چهارچوب نیست. مکانیزم دفاعی تیپ خوشگذران دلیلتراشی است که او نسبت به رفتارهای خود در پیش میگیرد تا بتواند رفتار خود را اینگونه توجیه کند.
تیپ رئیس و رهبر از گروه تیپهای غریزی شعوری انیاگرام است. تیپ هشت، شخصیتی بسیار توانمند و پرقدرت است که مفهوم قدرت برای او بهمعنی کنترل محیط و شرایط است. تیپ ۸ فردی صریح و بیباک است و بهسرعت میتواند واکنش نشان دهد. این شخصیت محیط و جامعه را محل برخورد قدرتها میداند و هر فردی بهنوبه خود میبایست بکوشد بر آن غالب باشد. تیپ رئیس با این نوع بینش، رفتاری را انجام میدهد که فرقی بین درست و نادرستی آن قایل نیست و چنانچه رفتارش خطا باشد دست به مکانیزم دفاعی انکار میزند. مکانیزم دفاعی انکار این فرصت را به تیپ ۸ میدهد تا هرگونه واقعیتی که او را مضطرب میکند، نفی کند.
تیپ صلحجو یا شخصیت تیپ ۹، یکی دیگر از تیپهای غریزی شعوری است. این تیپ شخصیت، فردی مصالحهجو است و بهراحتی با موضوع و مسایل پیش رو برخورد میکند. تا ناگزیر نشود، پاسخ نمیدهد. تیپ ۹ افرادی بسیار مصالحهجو هستند که بهخوبی هم میتوانند، به حل اختلاف دیگران بپردازند. این تیپ شخصیتی اگرچه برای حل اختلاف دیگران بهخوبی عمل میکند اما برای حل مسایل و مشکلات خود همواره با تعارض مواجه است. بههمیندلیل مکانیزم دفاعی تیپ ۹ بهصورت تخدیری است. تیپ ۹ با مصرف غذا یا نوشیدنی یا استفاده از هر نوع سرگرمی و بهکارگیری هر مدل ذهنی یا عملی تن میدهد تا به حل مسایل اصلی نپردازد و با شرایط تعارض مواجه نشود.
همانطور که در طول این مقاله و مقاله قبلی اشاره شد، تیپهای انیاگرام به شیوه خود از مکانیزمهای دفاعی مختلف بهطور ناخودآگاه بهره میبرند. نقش ناخودآگاه در تیپهای انیاگرام وقتی بیشتر مشهود خواهدشد که هر تیپ شخصیتی انیاگرام در لایههای ناسالم، به استفاده بیشتری از مکانیزمهای دفاعی خود میپردازد.
دکترمهشید رضویرضوانی