به گزارش روابط عمومی موسسه فرهنگی هنری ماه‌شید خرد، ضمیر نیمه خودآگاه ، خودآگاه و ناخودآگاه، چگونه با هم کار می‌کنند؟
در قسمت قبل از ادامه بحث «ضمیر خودآگاه، نیمه‌خودآگاه و ناخودآگاه، چگونه با هم کار می‌کنند؟»، به نقش ضمیر نیمه خودآگاه پرداخته شد که در این بخش به ادامه آن و نیز ضمیر ناخودآگاه خواهیم پرداخت.
پیوند با ضمیر نیمه خودآگاه
یکی از نکات حقیقتا بزرگ درباره ضمیر نیمه خودآگاه (و نکته‌ای که ما باید از آن بهره بگیریم تا بر تغییر تاثیر گذاریم) این است که . . . آن از دستورات اطاعت می‌کند.
مردم اغلب به غلط فکر می‌کنند که ضمیر نیمه‌خودآگاه مسئول است و شما صرفا در اختیار آن هستید. در حقیقت کاملا برعکس است. ضمیر خودآگاه شما به آن جهت می‌دهد، یعنی همان محیط ، اگر دوست داشته باشید، که به‌خاطر آن در آن عمل می‌کند. ضمیر نیمه‌خودآگاه تنها هیجانات و احساسات آنچه شما به‌طور مداوم به آن فکر می‌کنید را تحویل می‌دهد.
اکنون من نمی‌خواهم بگویم که به‌آسانی تغییر آنچه به آن فکر می‌کنید در یک لحظه است و کل زندگی شما تغییر خواهد یافت. در بیشتر موارد به برنامه‌های غیرحاضر شما انرژی‌های بیش از حد متصل شده و نمی‌توان آن‌ها را آنی تغییر داد. با این وجود می‌توان آن را انجام داد؛ مثلا این‌که پس از یک زندگی همه جانبه رخدادها را تغییردهیم یا اگر رنج کافی با رفتار قدیمی مرتبط شود؛ اما بدون یک تغییر عمده احتمال دارد برنامه‌های قدیمی دوباره ظهور یابند.
ضمیر ناخودآگاه
ضمیر ناخودآگاه بسیار شبیه ضمیر نیمه‌خودآگاه است، زیرا آن هم با خاطرات سروکار دارد؛ اما تفاوتی بین این دو وجود دارد.
اگر نماد مثلث را که من برای توضیح سطوح ذهن انسان استفاده کردم به‌خاطر بیاورید، آن‌گاه به یاد خواهید آورد که ضمیر ناخودآگاه یک لایه عمیق‌تر در ذهن، در زیر ضمیر نیمه‌خودآگاه، قرار می‌گیرد. هر چند ضمیر نیمه‌خودآگاه و ناخودآگاه پیوند مستقیمی با یکدیگر دارند و با چیزهای مشابه سروکار دارند، اما ضمیر ناخودآگاه در حقیقت زیرزمین است؛ کتابخانه زیرزمینی همه خاطرات، عادات و رفتارهای شما، اگر دوست داشته باشید. آن، انبار همه هیجانات عمیق نشانده شماست که از زمان تولد برنامه‌ریزی شده‌اند.
اگر شما تغییر عمده در یک سطح مرکزی را خواهانید، آن‌گاه این محلی است که باید بر روی آن کار کرد. . . اما دسترسی به آن آسان نیست!
ناخودآگاه در برابر نیمه‌خودآگاه، تفاوت چیست؟
بحث زیادی بر سر این‌که لفظ درست چیست؟ نیمه‌خودآگاه یا ناخودآگاه، وجود داشته است.
ناخودآگاه لفظی است که معمولا روان‌شناسان و روان‌پزشکان آن را ترجیح می‌دهند و به‌افکاری از ما اشاره می‌کند که «خارج از دسترس» آگاهی ما است. آن نباید با لفظ پزشکی برای ناخودآگاه که اساسا به‌معنی «به خواب رفته» یا «بیهوش شده» است، اشتباه گرفته شود، هر چند هر دو تعریف ویژگی‌های مشابه هم دارند.
به بیان ساده، ضمیر ناخودآگاه محل ذخیره همه خاطرات ما است که جلوی آن‌ها گرفته شده یا نمی‌خواهیم آن را به یاد آوریم. یک رویداد تلخ در بچگی ما که از ذهن دور شده نمونه‌ای از این است، اما نباید مانند این، خیلی جدی بود. این می‌تواند چیزی بسیار دور باشد، مانند این‌که در نخستین روز مدرسه ناهار چه داشتید یا اسم دوست دوران کودکی که چند بار با او بازی کردید، چه بود.
آن حافظه‌ای است که ما نمی‌توانیم در انتخاب‌مان آن را بیرون بکشیم. آن‌جاست، اما نمی‌توانیم آن را به‌خاطر آوریم، اهمیتی ندارد چقدر سخت تلاش کنیم. روش‌های روانکاوانه خاص می‌تواند این خاطرات را بازگرداند (مانند هیپنوتیزم) یا این‌که می‌تواند توسط یک رویداد خاص (یک بو، یک مکان آشنا و . . .) به کار افتد.
نکته مهم که این‌جا باید به یاد آوریم این است که ما نمی‌توانیم به میل خود و بدون رویداد یا تکنیک خاص، هر چیزی را در ضمیر ناخودآگاه‌مان به یاد آوریم. این ضمیر ناخودآگاه است.
از سوی دیگر ضمیر نیمه‌خودآگاه تقریبا این‌گونه است، اما تفاوت عمده این است که ما «می‌توانیم» تصمیم بگیریم که به‌یاد آوریم. خاطرات نزدیک‌تر به‌سطح هستند و با کمی تمرکز به آسانی قابل دسترس‌اند.
به‌طور مثال اگر قرار باشد من از شما بپرسم که به‌یاد آورید شماره تلفن شما چیست؟ آن‌گاه شما می‌توانید به‌آسانی آن را به‌فکر خودآگاه‌تان بیاورید. نکته جالب این است که پیش از آن که من از شما بخواهم آن را به‌خاطر آورید، شما به‌هیچ‌وجه هیچ فکر خودآگاهی از آن نداشته‌اید. آن در ضمیر نیمه‌خودآگاه شما ذخیره شده بود و برای به یادآوری سریع به‌هنگام نیاز در دسترس بود (کمی مانند رم در کامپیوتر)، زیرا چیزی است که شما کاملا و به‌طور مرتب احتیاج دارید به‌یاد آورید.
هر چند اگر برای شما مهم نبود شماره تلفن‌تان را مکررا به‌خاطر آورید، آن‌گاه ممکن بود کمی عمیق‌تر ذخیره شود و در نتیجه هنگامی که فی‌الفور از شما شماره تلفن‌تان پرسیده می‌شود، ممکن است کوشش کنید تا آن را به‌یاد آورید.
نقش ضمیر ناخودآگاه
در بسیاری از جهات، ضمیر ناخودآگاه با وظایف مشابه ضمیر نیمه‌خودآگاه، حافظه، عادات، احساسات، هیجانات و رفتارها، سرو کار دارد. هرچند تفاوت بین این دو ضمیر این است که ضمیر ناخودآگاه «منبع» همه این برنامه‌هایی است که ضمیر نیمه‌خودآگاه شما استفاده می‌کند.
آن مکانی است که همه خاطرات و تجارب شما از زمان تولد ذخیره شده‌اند. از این خاطرات است که اعتقادات، عادات و رفتارهای شما شکل می‌گیرند و به‌مرور زمان تقویت می‌شوند.
ادامه دارد
ترجمه: مهشید رضوی رضوانی
منبع:
John A. Bargh and Ezequiel Morsella, The unconscious Mind, Yale University,Volume3- Number1.
