به گزارش روابط عمومی موسسه فرهنگی هنری ماه‌شید خرد، در مقالات قبل از خلقیات و منش ایرانیان، به اهمیت موضوع منش و خلقیات ایرانیان و ضرورت آن به‌ویژه در حوزه انسان‌شناسی برای شناخت از خود و نسبت خودمان با دیگری (فرد دیگر یا جوامع دیگر) اشاره شد و دو مفهوم شخصیت و هویت را مورد بررسی قرار دادیم.
مفهوم دیگری که در مقاله «خلقیات و منش ایرانیان» به آن خواهیم پرداخت منش یا خلقیات است. زمانی که ما به منش یا خلقیات یک جامعه اشاره داریم در واقع به سیرت، مشرب و مجموعه‌ای از خصلت‌ها و ویژگی‌هایی که در یک فرد یا افرادی از جامعه مشاهده می‌شود اشاره داریم.
منش اجتماعی یک جامعه خصلت‌ها یا ویژگی‌های افراد جامعه است که در آن جامعه درونی و ریشه‌دار شده و این ویژگی‌ها به شکل نسبتا پایداری دیده می‌شود که حاصل رفتار زیستی – محیطی درون آن جامعه است به‌طوری‌که علاوه‌بر بسترهای زیستی، شرایط محیطی نیز منجر به شکل‌گیری این نوع واکنش‌ها در این افراد شده است.
در این شرایط ما مفهوم منش ملی، شخصیت پایه یا اصطلاحا (شخصیت‌نما) را به کار می‌بریم. (شخصیت‌نما) به ما می‌گوید که بیشترین تعداد افراد یک جامعه دارای خصلتی خاص هستند و این خصلت به بیشتر افراد آن جامعه اطلاق می‌شود.
در توضیح بیشتر منش ملی و خصلت ملی یک جامعه گفته می‌شود که منش ملی وقتی شکل می‌گیرد که شرایط زیستی – محیطی آن جامعه در نوع مواجه فرد یا افراد درون آن با بنیان‌های فرهنگی – اجتماعی تاثیرگذار باشد و افراد جامعه برای حفظ پذیرش شرایط موجود و مقبولیت خودشان، خصلت‌ها و ویژگی‌های خاصی را در خودشان شکل دهند تا بتوانند بیشترین امکان سازگاری برای بودن در این وضعیت موجود را داشته باشند.
در تعریف شخصیت نیز مشابه چنین تعریفی داشتیم و اشاره کردیم که شخصیت وضعیتی سیال است که می‌توان در صورت لزوم آن را تغییر داد. منش ملی یا منش اجتماعی نیز درعین حال که بسترهایی را در خود افراد درون جامعه داشته اما شرایط بیرونی و وضعیت موجود نیز بنیان‌ها و ساختارهای درونی ما را به سمت رفتاری که در اکثر افراد جامعه دیده می‌شود سوق می‌دهد.
این موضوع که ما چطور نسبت به رفتاری که ما با فرد دیگر جامعه یا جامعه دیگری داریم آگاه شویم و بتوانیم به نحوی تغییرات درست را در خودمان تنظیم و نهادینه کنیم و این‌که چه میزان به‌ویژگی‌های شخصیت اجتماعی خودمان واقفیم و منصفانه می‌توانیم آن را مورد بررسی قرار دهیم در مقالات بعدی مورد بررسی بیشتر قرار خواهد گرفت.
مهشید رضوی رضوانی
