به گزارش روابط عمومی موسسه فرهنگی هنری ماه‌شید خرد، همه ما در زندگی خود موقعیت‌ها و شرایط مختلفی را تجربه کرده‌ایم که نیاز به تصمیم‌گیری داشته‌ایم. اما نکته مهمی که خیلی از افراد از آن غافل می‌مانند این است که تصمیم گیری یک مهارت است و همه ما نیاز داریم تا در مورد آن آموزش ببینیم تا بتوانیم در بزنگاه‌های زندگی تصمیمی موثر و ماهرانه اتخاذ کنیم. در واقع عامل کلیدی در این‌که «باعث رخ دادن رویدادها شویم» نه این‌که «تسلیم رخ دادن آن ها باشیم»، تصمیم‌گیری ماهرانه است.
مهارت تصمیم‌گیری موثر می‌تواند به ما کمک کند تا با اعتمادبه‌نفس بیشتر تصمیم‌های مناسب‌تری داشته باشیم. همچنین رشد توانایی تصمیم گیری به افراد احساس آزادی بیشتری بخشیده و موجب کنترل بهتر آنان بر زندگی‌شان می‌گردد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند افرادی در زندگی موفق‌ترند که هنگام مواجهه با مشکل یا چالشی که باید برای آن تصمیم‌گیری کنند، از روشی منظم و مرحله به مرحله استفاده کرده و فنون مهارت تصمیم‌گیری را به خوبی به کار می‌بندند. در ادامه به‌طور مفصل به مراحل این مهارت مهم خواهیم پرداخت.
مراحل درست تصمیم گیری
-
تشخیص مشکل و تعیین موقعیت مستلزم تصمیم گیری
تصمیم‌گیری با این امر آغاز می‌شود که فرد یا گروهی تشخیص دهند که مشکلی وجود دارد که باید برای حل آن تصمیم‌گیری کرد. وقتی مشکل، پیچیده و بزرگ است آن را به چند مشکل کوچک‌تر تجزیه کرده و برای هر یک به تنهایی و به‌ترتیب اولویت تصمیم‌گیری کنید و در نهایت همه را در جهت حل مشکل اصلی هدایت کنید. باید نقش خودتان و میزان مسئولیتی که درقبال تصمیم‌گیری برای آن دارید را مشخص کنید. همچنین در تصمیماتی که از حد توانایی و مسئولیت شما خارج است، بیش از اندازه وارد نشده و خود را به‌خاطر ایجاد مشکل و یا عدم توانایی حل آن سرزنش نکنید. برای تعریف دقیق مشکل و تعیین نقشی که در آن دارید می‌توانید از اطرافیان و افراد آگاه در آن زمینه کمک و مشورت بگیرید. درنهایت خودتان باید فرایند تصمیم‌گیری را به انجام رسانده و مسئولیت آن را برعهده بگیرید.
-
ارزیابی موقعیت و مدنظر قراردادن اهداف
اهدافی که می‌خواهید به آن‌ها برسید را تعیین کنید؛ سپس معیارهای محقق شدن این اهداف را مشخص کنید، به‌عبارت دیگر تعیین کنید چه زمانی و برچه اساسی رضایت شما از محقق شدن اهداف‌تان تامین خواهد شد؟ در ادامه بررسی کنید که به چه منابعی برای دستیابی به اهداف‌تان نیاز دارید. دقت داشته باشید که اهداف واقع بینانه‌ای برای خود برگزیده و از گذاردن اهدافی که از حد توانایی، امکانات یا منابع شما خارج بوده و لذا ناکامی و عدم موفقیت شما را در پی خواهند داشت، اجتناب کنید.
-
جستجوی گزینه‌ها
به‌دنبال راه‌حل ها و گزینه‌های موجود برای عمل باشید؛ تنها به موارد آشنا و مانوس بسنده نکرده و انتخاب‌های متنوع و فراوانی را مدنظر قرار دهید. تفکر خلاقانه، مطالعه و مشورت با افراد آگاه می‌تواند امکانات بیشتری را در این زمینه در اختیارتان گذاشته و در شناسایی گزینه‌های موجود به شما کمک کند. از این مرحله به آسانی نگذرید و همه امکانات را درنظر بگیرید و هیچ گزینه‌ای را به این دلیل که از امکان‌پذیر بودن آن مطمئن نیستید، کنار نگذارید و همچنین از گزینه‌هایی که به نظرتان بی‌اهمیت هستند، نیز غافل نشوید. همه گزینه‌های موجود را یادداشت کرده و برای انتخاب بهترین آن‌ها وارد مرحله بعد شوید.
-
انتخاب بهترین گزینه برای انتخاب
بیندیشید که «اگر این کار را انجام دهم چه چیزهایی ممکن است اتفاق بیافتد». به‌عبارت دیگر پیامدهای مثبت و منفی هر یک از گزینه‌هایی که در مرحله قبل یادداشت کرده‌اید، را بررسی کنید. همواره باید در کنار پیامدهای خوب، برخی پیامدهای بد را نیز پذیرفت. اما یک تصمیم گیری موفق به‌معنای انتخاب راه‌حلی است که پیامدهای خوب آن به برخی پیامدهای بد توام با آن بیارزد. در صورتی که هیچ یک از گزینه‌ها رضایت‌بخش به‌نظر نرسند، شما می‌توانید با ترکیب یا تلفیق برخی از ایده‌ها و امکانات، گزینه‌های جدیدی را خلق کنید. هرگز نباید به این دلیل که پاسخ کاملی برای موقعیت نیافته‌اید، کل فرایند تصمیم‌گیری را به تاخیر انداخته یا نادیده بگیرید. همین‌طور هرگز عجله نکرده و به خودتان فرصت دهید تا تمام گزینه‌ها و پیامدهای موجود را دقیقا بررسی کرده و به آن‌ها احاطه کامل پیدا کنید.
-
عملی نمودن تصمیم اتخاذ شده
تصمیم‌گیری با انتخاب بهترین گزینه تمام نمی‌شود، بلکه باید این انتخاب را اجرا کنید. در تصمیماتی که مستلزم کار گروهی است، به‌منظور پیشگیری از وقفه یا کم کاری و افزایش انگیزه گروه برای به اجرا درآوردن تصمیم اتخاذ شده بهتر است همه اعضای آن در فرایند تصمیم‌گیری به‌طور یکسان مشارکت داشته و اعمال نظر کنند. بعد از این‌که تصمیمی را گرفتید، باید تمام مسئولیت‌ها و پیامدهای آن را بپذیرید و تا زمانی که تغییرات و بهبودهای پیش‌بینی شده رخ دهند، بر سر تصمیم خود ایستادگی کنید. اجازه ندهید مشکلاتی که بر سر راهتان قرار می‌گیرند، شما را از مسیر و هدف اصلی‌تان منحرف سازند. از این نترسید که تصمیمی بگیرید و پس از مدتی مجبور شوید در آن تجدیدنظر کنید؛ این بخشی طبیعی از فرایند تصمیم‌گیری است.
-
ارزیابی نتایج
پس از به اجرا درآوردن یک تصمیم، باید نتایج و پیامدهای آن مورد ارزیابی قرار گیرد تا مشخص شود آیا اثربخش بوده است یا خیر. در صورتی که ارزیابی نتایج حاکی از آن باشد که مشکل تا حد قابل قبولی برطرف شده و اهداف اولیه محقق شده‌اند، فرایند تصمیم‌گیری در این موقعیت خاص به پایان می‌رسد. در غیر این صورت باید به اولویت بعدی گزینه‌هایی که انتخاب کرده بودید بازگردید و آن را به آزمایش بگذارید. اگر باز هم نتیجه‌بخش نبود، این امکان وجود دارد که در مراحل قبلی مثل تعریف مشکل و … اشکالی وجود داشته است. در این مواقع باید فرایند تصمیم‌گیری را از سرگرفته و بار دیگر مراحل را با دقت و تامل بیشتری تکرار کنید. اگر باز هم نتوانستید از عهده حل مشکل‌تان برآیید می‌توانید با روان‌شناس، مشاور یا سایر افراد متخصص در این زمینه مشورت کنید. به‌خاطر داشته باشید که این افراد تنها می‌توانند در تعریف مشکل و معرفی گزینه‌های بیشتر برای عمل به شما کمک کنند و در نهایت خود شما هستید که باید تصمیم بگیرید.
شما عزیزان می‌توانید در این مسیر از مشاوران و روان‌شناسان مجرب مجموعه ماه‌شید خرد کمک بگیرید.
لینک رزرو نوبت در سایت ماه شید خرد
نویسنده: کیمیا شراهی
