حفظ گذشته برای آینده:
چگونه قانون از میراث فرهنگی ملموس و غیرملموس در درگیریهای مسلحانه محافظت میکند؟
قسمت پنجم و پایانی
به گزارش روابط عمومی موسسه فرهنگی هنری ماهشید خرد: کریستین جوهانوت گرادیس طی چند مقاله قبل و در مقاله قسمت چهارم نگاه کلی بر قوانین محافظت بر میراث فرهنگی ملموس و غیرملموس را توجه داده و در این قسمت به نتیجهگیری میپردازد.
میراث فرهنگی ملموس که در دستان دشمن افتاده است
آسیب به میراث فرهنگی، هنگامی که تحتکنترل نیروهای دشمن است، بهطور عمده در موقعیتهای اشغال نظامی و درگیریهای مسلحانه بینالمللی اتفاق میافتد.چنین آسیبی معمولا از نقض الزامات نیرو های گفته شده برای تضمین محافظت از هم مردم و هم اموالی که در ید قدرت آنها قرار گرفته است، ناشی میشود. این الزامات بر پایه یک طیف گستردهتر از ابزارها از طیفهای حاکم بر انجام خصومتها بهتنهایی است. اجزا میراث فرهنگی که در این موقعیتها تحتتاثیر است احتمال دارد پس از آن در آن حوزه افزایش یابد و بعد ملموس میراث فرهنگی که گاها اولویت کمتری در جریان خصومتها به آن داده میشود بهطور خاص، وقتی در ید قدرت دشمن قرار میگیرد، در معرض خطر است.
اشغال نظامی
در حقیقت یک اشغال نظامی یا هر موقعیت مشابه دیگر (۵۰) میتواند از آنجا که بسیاری اوقات طولانی مدت است، شامل تغییرات عمیق درباره اساس اقتصادی و اجتماعی و درباره سبک زندگی با الگوهای رفتاری جوامع موردنظر است. این تغییرات برای تضعیف هویت فرهنگی افراد قرار گرفتهاند. علاوهبر این که ممکن است درگیریهای مسلحانه داخلی اغلب کاراکتری مذهبی، فرهنگی و یا قومی داشته باشند، (کاراکتری که میتواند به در معرض خطر قرار گرفتن، نهتنها میراث فرهنگی، بلکه اصطلاحات فرهنگی و مذهبی مرتبط با آن و همچنین اصطلاحات مرتبط با آن، همانگونه که در نمونه «مالیِ» نشان داده شده در بالا نمایش داده شده است) کمک کند.
همانگونه که ابزارهای قانونی کابردی بر روی یک بعد یا بعد دیگر میراث فرهنگی تمرکز میکند تحلیل محافظتی که آنها به آهن اعطا میکنند، نخست با، میراث ملموس و پس از آن با میراث غیرملموس سروکار داده میشود. فرضیهایی که هر جز میراث فرهنگی با این وجود دو جزیی است، هنوز وجود دارد و در بحث پایین بر آن تاکید شده است، در میان درگیریهای مسلحانه متفاوت میراث فرهنگی ممکن متحمل انواع مختلف آسیب شود که سه مورد در این جا مورد بحث قرار خواهد گرفت.
آسیب ناشی از تخریب اجزای میراث فرهنگی
نوع نخست آسیب، «تخریب» است. آن با تخریب ناشی از جنگ در جریان خصومتها متفاوت است، زیرا شامل انهدام، پیادهکردن یا ترک (و بدتر کردن متعاقب در پس نگهداری) میراث شود.
با این که گفته شد، این نرمها همیشه به میزان کافی دقیق برای فراهم آوردن بهترین محافظت برای میراث فرهنگی غیرملموس در معرض خطر نیست، در حقیقت محافظتی که آنها ارائه میدهند، گاها و تنها اغلب، از یک تفسیر گستردهتر از شروط مورد پرسش که عمدتا بر پایه اهدافشان، تضمین احترام برای بزرگی انسان است، مشتق میشود.
علاوهبر این در حالی که برخی از این شروط میتوانند در موقع رویداد اشغال نظامی تحریک شوند، چیزی مشابه در مورد درگیریهای مسلحانهایی که در آن مکررا تنها بند عمومی ۳ و شروط مرتبط قانون درگیریهای مسلحانه که به شکل نرُم مرسوم دیده میشوند کاربرد دارند. توسل به محافظتی که دیگر نظامهای قانونی مانند قوانین حقوق بشر بینالمللی و معاهدات فرهنگی یونسکو و بنابراین (نرُمهای متعدد که در آنها قانون خاص عقوی از قانون عام) ممکن بود در این شرایط و ممکن بود لازم باشند، در حقیقت کاربرد آنها با فراهم کردن محافظت موثر از میراث فرهنگی (هم ملموس و هم غیرملموس) در هر موقعیت درگیری محافظت موثر را تضمین میکند.
دیگر روشها
علاوهبر این چنین روشی که اکنون در یونسکو در کمیته محافظت از میراث فرهنگی در موقع درگیریهای مسلحانه (جایی که کشور های متعدد از اجرای کار توام بین معاهده ۱۹۵۴ و دیگر ابزار یونسکو بهویژه معاهده ۲۰۰۳ که هدفش تضمین میراث فرهنگی است) را محافظت کرده. (۷۹)(۸۰) این موافقت همچنین میتواند در دیگر بدنهها مانند کمیته محافظت از میراث فرهنگی غیرملموس، تشخیص جامعه بینالمللی را از وجود قانونی که از میراث فرهنگی محافظت میکند (چه ملموس و چه غیرملموس) منعکس میکند. (۸۱) با این وجود دخالت تعداد بیشتری از کشورها در این ابزار قانونی چالش کاربرد آنها و تخریب جاری میراث سوریه و عراق را خنثی نمیکند و تخریب جاری میراث فرهنگی سوریه و عراق موضوعی است که هیچ پاسخی تاکنون به آن داده نشده است.
نکته: علاقهمندان میتوانند این مقاله را با ذکر منابع از طریق ایمیل موسسه دریافت کنند.
دکترمهشید رضویرضوانی
منبع:
Christiane Johannot-Gradis (2015) Protecting the past for the future: How dose law protect tangible and intangible cultural heritage in armed conflict? Internatinal Review of the Red Cross