گونه ­های فرعی هر تیپ (ساب تایپ ­ها^[۱])- قسمت اول

هر کسی که با دانش اناگرام آشنایی داشته باشد، با لفظ ساب تایپ ها یا تیپ فرعی برخورد کرده است. توجه به ساب تایپ ها، یکی از مباحث مهم در دانش اناگرام را در بر می گیرد. تأثیر ساب تایپ ها یا گونه های فرعی تیپ، بر روی تیپ های شخصیتی به طوری است که می تواند تفاوت بسیار را در دو تیپ یکسان ایجاد کند. اما ساب تایپ ها یا گونه فرعی تیپ چیست؟ ساب تایپ ها در تیپ ها به سه غریزه اساسی در انسان توجه دارد. پیرس در کتاب نگاهی نو به اناگرام آورده است:

«گونه های فرعی غریزی نشان می‌دهند که شما چطور به غریزه‌های اساسی بقا مرتبط اید- غریزه‌ جفت‌یابی یا ژرفا (شدّت و حدّت)، غریزه‌ اجتماعی یا گله‌ای و غریزه‌ حفاظت از خود یا غریزه‌ اصلی بقا. هر تیپ اناگرام ۳ تیپ فرعی مهم با تفاوت‌های توصیفی دارد که در واقع با در نظر گرفتن ترتیب استراتژی ‌های بقای فرد ۶ تیپ می‌شود. ما هر ۳ غریزه را داریم، اما روی یکی از آنها به‌شدت وسواس داریم و در ما مسلط است، یکی از آنها برای‌مان آسان‌تر، طبیعی‌تر یا پرورش‌یافته‌تر است و از یکی دیگر پرهیز می‌کنیم و آن را کم پرورش داده‌ایم».

با این رویکرد، هر تیپ شخصیتی اناگرام سه غریزه اصلی آن شامل: غریزه جنسی، غریزه اجتماعی و غریزه محافظت از خود خواهد بود. نقش این غریزه های متفاوت همانطور که پیرس اشاره می کند، غریزه جنسی در انسان مربوط به ارتباط با فرد دیگر است. غریزه جنسی می تواند به ارتباطی عمیق و عاطفی بین دو فرد کمک کند. این شدت و حدت در ارتباط می تواند بین دو جنس همسان و یا غیر همسان باشد. این غریزه به ژرفای یک ارتباط بین دو جنس همسان مونث یا مذکر و یا غیر همسان مونث و مذکر باشد. آن چه به طور معمول در این غریزه مورد توجه قرار می گیرد، جفت یابی برای بقا و دوام نسل است.

دومین غریزه یعنی غریزه اجتماعی است. غریزه اجتماعی به ما کمک می کند تا بتوانیم به تعاملات اجتماعی خود بپردازیم. غریزه اجتماعی یا گله داری در واقع به ما امکان می دهد تا بتوانیم نسبت به برخوردهای اجتماعی میل و کشش داشته و بتوانیم در کنار یکدیگر قرار بگیریم. چنان چه این غریزه در ما ضعیف عمل کند، اغلب به انزوا و دوری از اجتماع کشیده خواهیم شد.

سومین غریزه با عنوان گونه فرعی تیپ حفاظت از خود، در واقع به تمام تلاش های هر تیپ در حفاظت از خودش برمی گردد. هر انسانی به طور معمول برای ایمن ساختن زندگی اش تلاش هایی را خواهد کرد. این تلاش ها می تواند شامل همه مواردی اعم از آب و هوا و غذا، تهیه مسکن و بیمه را شامل شود. هر آن چیزی که می تواند برای حفاظت و ایمنی ما موثر باشد.

این سه غریزه در تیپ های شخصیتی اناگرام می تواند با شدت و ضعف روبرو باشد. با این توضیح می توان تصور کرد که در هر تیپ شخصیت می تواند حالات مختلفی از این سه غریزه را نسبت به هم داشت. برای مثال ممکن است در فردی با تیپ شخصیتی کمالگرا، غریزه جنسی ضعیف، اجتماعی معمول و غریزه محافظت از خودش با شدت باشد؛ در حالی که همین غرایز در یک تیپ کمال گرای دیگر ممکن است به شکل شدید، معمولی و ضعیف همراه باشد. با توجه بر شدت و ضعف این غرایز در هر تیپ، شش حالت مختلف می تواند وجود داشته باشد.

چگونگی صورت های مختلف این غرایز یا به واقع گونه های فرعی تیپ ها را در مقاله بعد بررسی خواهیم کرد.

دکتر مهشید رضوی رضوانی

[۱] ساب­ تایپ­ ها در واقع، گونه ­های فرعی در هر تیپ است، که به یک غریزۀ اساسی و حیاتی توجه دارد، و بیست و هفت وضعیت مختلف را نشان می ­دهد. این عنوان در کتاب اصلی در چاپ اول، به تیپ فرعی ترجمه شده است ولیکن مقصود و مفهوم اصلی را در  عنوان خود نمی­رساند. از این رو در ویراستاری چاپ دوم، با بیان واژۀ انگلیسی، بر گونۀ فرعی تیپ برگردانده شده است. (رضوی رضوانی)