به گزارش روابط عمومی موسسه فرهنگی هنری ماهشید خرد: مهشید رضویرضوانی پژوهشگر، مدرس و مشاور انیاگرام، در یادداشتی به تجربه حضور در دو دیدار نوروزی خانه اندیشمندان پرداخته است. در این نوشتار میخوانیم: «در هفتهای که گذشت بر آن شدم تا در نگاهی بین رشتهای خود، در دو دیدار نوروزی در خانه اندیشمندان علوم انسانی شرکت کرده و مشاهدهگر حضور دانشجویان و دانشپژوهان این دو حوزه باشم. دیدار نوروزی اندیشمندان علوم اجتماعی، ۲۸ فروردینماه و دیدار نوروزی روانشناسان و مشاوران، پنجشنبه سیام برگزار شد.
هر دو دیدار نوروزی در سالن فردوسی میزبان مخاطبان بود. بهطور تقریبی یکسوم ظرفیت سالن، شرکتکنندگان گروه علوم اجتماعی را در برداشت. از جمع سخنرانان دعوت شده، شنونده دو سخنران مورد نظرم، دکترمقصود فراستخواه و دکترنعمتالله فاضلی بودم. در طول برنامه دیدار نوروزی گروه علوم اجتماعی، قطعاتی موسیقی از سوی جوانان تحصیلکرده این حوزه نیز اجرا شد که موجب سرور و نشاط جمع بود.
دیدار نوروزی روانشناسان
سالن فردوسی مملو از اعضای انجمن علمی روانشناسان و مشاوران از پیشکسوتهای این حوزه علمی تا دانشجویان جوان بود. سخنرانان این دیدار، اشخاصی همچون دکترپرویز دولتآبادی نویسنده و دکترحمزه گنجی روانشناس پیشکسوت این جامعه علمی بودند. چنانچه از دوره دانشجویی بهیاد دارم آموزههای دکترگنجی، همیشه تا همین دیدار نوروزی از نگاهی خردمندانه و توام با حکایتهای شیرین همراه بوده است. در این دیدار نیز جمعی از روانشناسان هنرمند به اجرای موسیقی پرداختند.
با حضور در این دو دیدار نوروزی، بر آن شدم تا یادداشتی از نگاه فردی دغدغهمند در فرهنگ به تحریر درآورم. بیتردید هر شخصی در مواجهه با موقعیت یا تجربهای جدید، البته چنانچه آموخته باشد جا دارد به تحلیل و نقد و چه بسا قضاوت بنشیند. هر دو دیدار ضمن تدارک بر نشاطی در جمع، موضوع سخنرانیها با محور نوروز بود.
مقصود فراستخواه با توجه اهمیت آیینها، تاثیر کهنالگوها و اسطورههای درون هر جامعه به تاثیرات متعدد آیین نوروزی در فرهنگ ایرانی، انسانشناسی و مردمشناسی جامعه ایرانی توجه داشت. که چگونه در چنین جامعهای باید به اهمیت و درک روشنی از آیینها و نشانهشناسی این آیینها رسید تا به مناسکی بیروح مبدل نشوند. چرا که به واقع لایههای زیرین جامعه را ساختهاند. در همین حال فراستخواه به روح شاعرانگی ایرانی در همین راستا توجه نشان داد.
همچنین نعمتالله فاضلی ضمن نقد جامعه جامعهشناسان که کمتر به اهمیت و پژوهش چنین آیینی پرداخته شده، با تاکید بر این که تیپ ایدهآل یک جامعه از درون همان جامعه باید تعریف شود، به اهمیت «نوروزنامه» خیام از منظر جامعهشناسی بر اهمیت چنین آیینی و موضوع نشاط و شادی پرداخت. این که شادی نیز شاخص مهمی در ساختار توسعه یک جامعه است. فاضلی گفت که چگونه در رساله «نوروزنامه» خیام توجه به ابعاد مهم این آیین شده و از صدها سال پیش تا هماکنون به آن دقت شده است.
در دیدار نوروزی گروه دیگر، دکترهوشنگ دولتآبادی نویسنده، در بیان سخنانی ارزشمند به پیشینه تاریخی ایران و هند و اهمیت نقش الههها و دیوان هر دو سرزمین کهن و توجه به آیین نوروز در هر دو سرزمین پرداخت.
همچنین دکترحمزه گنجی در فضای صمیمانه در تعامل با قشر جوان حاضر، به بیان حکایات و جملاتی حکیمانه با توصیفی از رفتار انسانی کمالالملک در بیان شهریار، به هنرمندان ایرانی توجه کرد.
دو دیدار نوروزی در شرایطی خاتمه یافت که میبایست شرکتکنندگان هر گروه ضمن بهرهمندی از نشاط و شعف دیدار نوروزی، نکتههایی نیز از این آیین کهن، نمادها و اسطورههای آن در حوزه علمی خود بهدست آوردند.
در هر دو زمان، وقتی سالن فردوسی خانه اندیشمندان را ترک میکردم، در گفتوگوی درونی با خود میگفتم بسیار پسندیده است وقتی جامعهشناسی نگاهی مردمشناسانه بر رفتار تیپ ایدهآل جامعه داشته باشد و یا از آرکیتایپها بگوید. چه حیف که اشخاصی همچون دکترحسن پاشاشریفیها چند کلمهای از روانشناسی اجتماعی در فرهنگ این سرزمین نگفتند و از چند و چون رفتارها و تعاملات اجتماعی این مردم. چه افسوس که روانشناسان ما کمتر بر تاملات دکترگنجیها توجه دارند.
جای روانشناسی فرهنگی کجاست؟ آیا در چنین بستر فرهنگی و در چنین فرصت مغتنی جای ندارد که ردپای مفاهیمی چون دعای تحویل سال را بهنحوی در لایههای عمیقتر روان جمعی جامعه خود دریابیم تا در حین مشاوره فردی، زوجین و فرزندپروری غفلت نکنیم؟
چرا در این فرصت مغتنم که جمع کثیری از دانشپژوهان، دانشجویان روانشناس و مشاور حضور داشتند، ردپایی بر چنین رگههای فرهنگی در توسعه فردی، بین فردی و حتی گوشهای بر ساختارهای روان فردی و روان جمعی این جامعه کهن نظر توجه نبود؟ آیا وظیفه هر اندیشمند و پژوهشگر و بهویژه مشاوری که به لایههای عمیقتری از ناخودآگاه فردی در میان انبوهی از آرکیتایپهای جمعی قرار میگیرد، نباید توجهی بیشتر میشد؟
ژاک لکان روانکاوی فیلسوف در رشد شخصیت با نگاهی که به مفهوم نظم نمادین در فرهنگپذیری دارد، توجه ما را به نقش ناخودآگاه زبان جلب میکند. زبانی برای اندیشیدن، بازگفتن و تعامل. زبانی که حامل انبوهی از ذخایر فرهنگی در انتقال به نسلهای آتی جامعه است. زبان پر رمز و راز اندیشمندان این مرز و بوم پر حادثه ولیکن زنده، چنان که در کتاب «زبان، منزلت و قدرت» اثر ویلیام بیمن مردمشناس میبینیم.
دیدارهای نوروزی دیگری هم در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد و در آینده نیز برگزار خواهد شد، اما شایسته است تا در چنین فرصتهای مغتنم تجمعی، برای نسل جوان انتقال دانش و تجربهها در ترکیب و تلفیقی یکپارچه بین اندیشمندان علوم مختلف صورت بگیرد و هر دانشپژوه و دانشجویی نظر به ابعاد دیگری از وجود خویش در جامعه داشته باشد».