به گزارش روابط عمومی موسسه فرهنگی هنری ماهشید خرد: در مقاله پیشین دیدگاه اریک برن در فضای اناگرام، بهطور اجمال به بیان دیدگاه محاورهای اریک برن پرداخته شد.
در نگاه اریک برن، بازیها میتوانند در سطح خودآگاه و ناخودآگاه اجرا شوند اعم از این که فردی یا جمعی باشد و میزان شدت و آسانی آن چقدر باشد، اما بهطور قطع در این بازی یک برنده وجود دارد و یک بازنده، یک طرف بازی پیروز است و طرف دیگر شکست میخورد.
هر چند که برنده نیت پلیدی نداشته باشد!
توجه به این نکته لازم است که بِرن، هرگونه رابطهای را آسیبزا میداند، مگر این که هر دو سوی بازی برنده شوند.
پیش از هر توضیحی از منظر خود اریک برن هرگونه رابطهای آسیبزاست الا این که هر دو طرف رابطه احساس برنده بودن در آن داشته باشند. در غیر این چه اهمیتی دارد که تصور آگاهی بر آن باشد.
در دیدگاه اریک برن در فضای انیاگرام آنچه بسیار روشن و صریح است، در این نکته مهم قرار میگیرد که هریک از تیپهای شخصیتی بهطور معمول رفتاری در سطح ناخودآگاه و عادات خود دنبال میکنند.
بهواقع آنچه بهطور معمول درباره تیپها مشاهده میکنیم.
در دیدگاه اریک برن در فضای اناگرام هر یک از تیپهای شخصیتی اناگرام در ۹ لایه رفتار میکنند که هرچه از سطح بالایی به پایین میرود، رفتار فرد کنترل نشدهتر و بهواقع بازتاب مقصود و منظوری است که برای خودش و یا برای سایرین پنهان است.
این نکته در دیدگاه اریک برن در فضای ایناگرام بسیار حایز اهمیت است.
در دانش تیپهای نهگانه ضروری است تا برای یک تیپ کمالطلب روشن شود که آنچه او از کمالطلبی درک میکند و در نقش فردی مسئول و آگاه عمل میکند، لزوما درست نیست و این حالت او گذشته از این که میتواند در ذهن مخاطبش احساسی از بازندگی و یاس را ایجاد کند، برای خودش نیز میتواند مضر باشد.
البته از منظر اریک برن این تیپ ۱ نیز درگیر بازی خودش هست.
بهواقع، تیپ ۱ ممکن است درگیر بازیهای مختلفی شود آن هم درست در حالی که استانداردهایش را هنوز به چالش نکشیده است و بر مبنای آنچه آموخته و یا به او آموختهاند، در حال اقدام و عمل است.
اگر یک تیپ ۲ بدون آگاهی از رفتارهای مهرطلبانه، به جستوجوی مهر و محبت دیگران باشد، شاید بازی قربانی را راهاندازد و شاید بازی رابین هود.
اما در هر حال درگیر نقشآفرینی در بازی است که از آن آگاه نیست.
باید این تیپ ۲ از کنشها و واکنشها آگاه شود تا بتواند از نقشهایی که در قالب بازیهای مبتنی بر مهر و محبت است، آگاه باشد.
برای یک تیپ ۳ در شرایطی که درگیر موفق شدن است، درگیر درخشیدن و پیش بردن برنامههایش، درگیر بهدست آوردن است، اما غافل از هرگونه درنگ و اندیشه در مورد این که چرا به دست میآورد، چه چیز را بهدست میآورد و از اساس آیا میداند که چه میکند؟
شاید همین تیپ ۳ در سنین میانسالی به پوچی عمیقی برسد مبنی بر این که تاکنون چه کرده است؟
هر چند در اناگرام، یکی از عناوینی که برای تیپ ۳ شخصیتی مطرح میشود بازیگر است، اما ممکن است خود او هم نتواند دید کلان نسبت به بازیش داشته باشد.
اما بازی تیپ ۴ به چه ترتیب میتواند باشد؟ انزواطلبی یا فردگرایی که از آن کمال لذت را میبرد را بهعنوان یکی از مهمترین اهداف او در بازیهایش میتوان نام برد. تیپ شخصیتی او ممکن است با جدا کردن خودش، به افسردگی برسد و در مرحلهای عمیقتر (و البته ناسالم) به بازیهایی دست بزند که در پایان بازی به تحقیر و افسردگی او بیانجامد.
تیپ ۵ نیز میتوانند به بازیهایی در حوزه کسب اطلاعات بپردازند؟
شاید این تیپ شخصیتی با توجه به علاقه او برای کسب دانش و اطلاعات، به بازیهای علمی تمایل نشان دهد.
شاید هدف اصلی از بازی، صرفا کسب اطلاعات باشد تا آگاهی بیشتری از موضوعی پیدا کند!
در مورد تیپ ۶، اگر به شکاکیت و دغدغه امنیت جوی او نگاه شود، او میتواند کنشگر بازیهای پلیسی باشد و در نتیجه مستعد بیماری پارانوئید.
این همان بازی است که تیپ ۶ باید بهخوبی نسبت به آن آگاه شود.
تیپ ۷ ممکن است در بازی خوشگذرانی و توجه به لحظه، تیپ ۸ در بازی کنترل و در نتیجه دستور دادن به دیگران، تیپ ۹ با انفعال خودش بهمنظور ایجاد آرامش، هر کدام بهنوعی میتوانند بازی خود را اجرا کنند.
در واقع میتوان بینهایت بازی تعریف کرد که هر تیپ شخصیتی در آن کنشگر باشد یا واکنش دهنده.
پس هر تیپ شخصیتی باید به نوع بودنش آگاه شود.
باید مسئولیت بودن خود را بپذیرد و آگاه از خودش و اطرافش باشد.
در دیدگاه اریک برن در فضای انیاگرام بهخوبی به نوع بازیها و شدت سختی، آسانی و انعطافپذیری آنها بهطور موردی پرداخته شده است.
نکته مهم از هر دو دیدگاه اناگرام و محاورهای در میزان خودآگاهی فرد و همچنین رفتاری بالغ است که باید از سوی فرد صورت گیرد.
نکته مهمی که در پایان باید به آن توجه شود، توانایی بازی کردن به شکل مفید و با ثمر است در حالی که بازی میتواند مخرب باشد. این انتخاب ماست که چه بازی انجام دهیم.
دکترمهشید رضویرضوانی