تلگرام فیلتر میشود یا نمیشود؟
به گزارش روابط عمومی موسسه فرهنگی هنری ماهشید خرد: موضوع فیلتر شدن یا فیلتر نشدن تلگرام همچنان موضوع داغ صحبتهای عموم مردم است، و گذشته از این که هر فردی با چه انگیزه درست و نادرستی از این اپلیکیشن استفاده میکند. تکرار این موضوع در حدی است که با اهمیت بر آن، اعتماد مردم را مکرر خدشهدار میکند. از منظر پارسونز عامل ایجاد اتحاد و انسجام اجتماعی و ثبات و نظم را اعتماد میداند. بهعقیده او، اعتماد، این باور را در افراد ایجاد میکند که دیگران بهمنظور دستیابی به یک موقعیت گروهی از منافع شخـصی دسـت میکشند. اعتماد در واقع موجب میشود که دیگران به تعهدات و مسئولیتهایشان عمـل کنند و موقعیت دیگران را درک نمایند. او نظام منسجم را نظامی میداند کـه بتوان به عاملان آن در انجام وظایفشان اعتماد کرد که این امر خود به پایـداری و نظم سیستم اجتماعی کمک میکند. با توجه بر دیدگاه پارسونز، عموم مردم در این شرایط چه چیزی را بهدست میآورند؟!
در زیر نگاه یکی از اساتید اندیشه و فلسفه دکترمحمدمهدی اردبیلی، استاددانشگاه علامهطباطبایی هم جای تامل دارد:
از ویدیو تا تلگرام: از خواب خرگوشی به خواب زمستانی
«از شواهد امر پیداست که گویا بناست بهزودی شبکه پیامرسان تلگرام فیلتر شود. این امر نشان میدهد که اعتماد اجتماعی به حاکمیت چنان تضعیف شده و شکاف دولت/ملت چنان عمیق شده است که بهعوض مواجهه فعال، خلاق و عزتمندانه، هیچ راهی جز «بستن» و «جمع کردن» صوری، سطحی و ترسخورده به ذهن متولیان امور نرسیده است. تجربهای که البته در سالهای اخیر، از ویدیو تا ماهواره، آزمونش را پس داده است. برای من مثل روز روشن است که با هر محدودیت، نه تنها مردم راه و ابزار ارتباطی خود را دستآخر خواهند یافت، بلکه دست بر قضا اعتماد عمومی به حاکمیت تضعیف شده و تاثیرگذاری نهادهای رسانهای و ارتباطی آن بهشدت کاهش مییابد و نهایتا همان ایده «امنیت ملی» که بهانه حذف بهشمار میرفته، نیز بیشتر مورد تهدید قرار میگیرد. حقیقتا جای سئوال است که چرا با وجود تمام هشدارها نسبت به جاسوسی و مشکلات امنیتی تلگرام، استقبال از آن تا آنجا کاهش نمییابد که ناچار به فیلتر کردن و بستنش میشویم؟ ریشه این بیاعتمادی عمومی البته بازمیگردد به شیوههای قیممابانه برخورد با مردم.
تلگرام یک امکان منحصربهفرد و بینظیر بود که شاید برای نخستین بار تمام گروهها، سلایق سیاسی، دینی، زبانی و قومی را گرد هم آورد و نوعی از امکان همزیستی و گفتوگو را ممکن ساخت. افرادی که اصلا از صداوسیما جز برای پخش فوتبال استفاده نمیکردند در کنار کسانی قرار گرفتند که جز صداوسیما رسانه دیگری را نمیدیدند. رادیکالترین حامیان حاکمیت و رادیکالترین مخالفانش هر دو به استفاده از این ابزار روی آوردند. این امکان، با تمام مسایل امنیتیاش، مغتنم است و باید به فال نیک گرفته شود. فیلتر کردن تلگرام فقط افرادی را خوشحال میکند که بهدنبال ایجاد شکاف در طرفین و انسداد در گفتوگوهای بیناشهروندی بودهاند. روشن است که با فیلتر شدن تلگرام، بخشی از مخاطبانش به سرویسهای از دید خودشان «امن!» داخلی رجوع میکنند و برخی دیگر از مخاطبان به سرویسهای از دید خودشان «امن!» خارجی. متعاقبا شکاف دولت/ ملت افزایش پیدا خواهد کرد و همین تهمانده امکان گفتوگو از دست خواهد رفت. تنشها رادیکالتر خواهند شد و کنترل آنها دشوارتر.
به هر ترتیب، من هم بهنوبه خودم کانالی کوچک در تلگرام دارم که جدیترین ابزار ارتباطیام با مخاطبان اندک اما جدیام است. برخی از مخاطبان این کانال به من اطلاع دادند که در حال نقل و انتقال به پیامرسان داخلی «سروش» هستند و از من درخواست کردهاند که کانال را نیز به آنجا منتقل کنم. البته بهراحتی میتوان همین کانال را در یک پیامرسان داخلی پاستوریزه هم عرضه کرد و از مخاطبانم خواست که از این پس، آنجا، با حاشیه کمتر مطالب من را مطالعه کنند؛ زیرا محتویات این کانال چیزی مخفیانه یا پنهانی نیست که بابتش نگرانی وجود داشته باشد.
اما اگر تلگرام فیلتر شود، به دلیل شیوه توهینآمیز و قیممابانهای که سالها امتحان شده و حتی پاسخ معکوس خواست مجریانش را هم بهدنبال داشته، با فیلترشکن از این شبکه استفاده خواهم کرد و ابدا به پیامرسانهای داخلی نقل مکان نخواهم کرد. اما اگر تلگرام فیلتر نشود، حتما بهزودی در یکی از پیامرسان های داخلی نیز کانالی تاسیس خواهم کرد و مطالب کانال «درنگهای فلسفی» را در آنجا نیز بازنشر خواهم کرد تا از یک سو مخاطبان من بتوانند از هر طیفی و با هر سلیقهای نوشتههایم را دنبال کنند و از سوی دیگر حق مردم برای تعیین نوع و شیوه استفاده از پیامرسانان به رسمیت شناخته شود. اجبار، با هر توجیه و ادلهای هم که ارائه شود، همواره دشمن آزادی و انتخاب است و در نتیجه، باید در برابرش ایستاد. شکلگیری فضای تکصدایی به نفع هیچکس نیست جز دشمنان حقیقت…»
با این بیان تصور میشود که تامل بیشتری بر کردههای خود باید داشته باشیم. ما نمیتوانیم آن چه را بر تاکیدش میافزاییم خود بازستانیم. اعتماد پروسهای زمانبر است اما با فرو ریختن آن کارها دشوارتر میشود. بیشک سیاستگذاران فرهنگی با تدابیر هوشمندانه و خلاقانهتری باید با تلگرام یا هر رسانهای دیگر مواجه شوند. دیروز ویدیو و امروز تلگرام و فردا رسانهای دیگر.
ناگزیر باید باور کنیم، چنانچه دست و پای فرزندتان را ببندید او بهگونهای دیگر گریز پا خواهد شد. در را هم به روی دشمن ببندید از دیوار و پنجره داخل خواهد شد. تدبیر مواجه با مسایل را چگونه خواهیم کرد؟!
دکترمهشید رضویرضوانی