چه کسی مراقب ذهن است؟
قسمت سوم
نوشته بندیکت کَری
به گزارش روابط عمومی موسسه فرهنگی هنری ماهشید خرد: در مقاله قبلی به نقش تحریک ناخودآگاه در تصمیمهای زندگی خود متوجه شدیم. محققان اگرچه نقش خودآگاه را در این تصمیمگیریها بیتاثیر نمیدانند، اما از تحریکهای ناخودآگاه و اثر آن بر تصمیمهای ما خبر میدهند. بهراستی ما چگونه میتوانیم به این شرایط آگاه شویم؟ در این مقاله به شواهد علمی دیگر پرداخته میشود که چگونه ذهن ما فعالانه عمل میکند.
مدارهای ذهنی مشابه
شواهد حقیقی برای هر شخصی نسبت به تاثیرات ناخودآگاه روشن است. برای هر شخصی که تاکنون به سمت ماشین دویده تا از باران دوری کند و یا به تند راندن خاتمه داده یا با عجله رفته تا لباس را از خشکشویی بگیرد و با مشروب، سیگار و بدون شلوار اتو زده برگشته، آشکار است.
اینطور بهنظر میرسد که ذهن از مدارهای عصبی بسیار مشابه برای اجرای یک عمل ناخودآگاه، همانطور که در مورد عمل خودآگاه نیز اینگونه است، استفاده میکند. در پژوهشی که در ماه مه در ژورنال ساینس منتشر شد، یک تیم از عصبشناسان انگلیسی و فرانسوی بر روی ۱۸ مرد و زن که یک بازی کامپیوتری را برای پول بازی میکردند، تصویربرداری مغزی انجام دادند. در دست بازیگران دستگیرهای بود که به آنها گفته شده بود وقتی تصویری از پول ناگهان برروی صفحه ظاهر شد، هر چه محکمتر دستگیره را فشار دهند، به این شیوه میتوانند پول بیشتری جمع کنند.
همانطور که انتظار میرفت بازیگران هم بدون توجه به این که آیا آگاهانه تصاویر را درک میکردند یا خیر، تصاویری که بسیاری از آنها بهسرعت میگذشت هنگامی که تصویر پوند انگلیس سریع عبور میکرد، نسبت به حالتی که تصویر پنی عبور میکرد، دستگیره را محکمتر فشار دادند. اما مدارهایی که در مغز فعال شده بود، باز هم مشابه بودند. در واقع منطقهای که پالیدوم پیشین نام دارد، هرگاه شرکتکنندگان پاسخ میدادند، بهطور خاص فعال بود.
کریس فریت، نویسنده ارشد این مقاله و پروفسور روانشناسی کالج لندن دانشگاه، نویسنده کتاب «ساختن ذهن: چگونه مغز دنیای ذهنی ما را خلق میکند» در این باره میگوید: «این منطقه در آنچه پیشتر مغز خزنده نامیده میشده و دقیقا در زیر مناطق آگاه مغز است، واقع شده است».
دکترفریت میگوید: «نتایج این مطالعهها، یک فرایند تصمیمگیری از پایین به بالا را نشان میدهند. بهطوری که در آن پالیدوم پیشین بخشی از مداری است که نخست پاداش را میسنجد و اندازه میگیرد، سپس بعدا با مناطق خودآگاه سطح بالاتر، اگر باشند، همکاری متقابل دارد».
دانشمندان سالها وقت صرف کردهاند و کوشیدهاند جای دقیق مناطق عصبی را که از آگاهی خودآگاه حمایت میکنند مشخص کنند که تاکنون بینتیجه بوده است؛ اما شک کمی وجود دارد که قشر جلومغزی نیز شامل این بخش باشد؛ قشر جلومغزی لایه نازک بیرونی بافت مغز است که در پشت پیشانی واقع شده. آزمایشاتی مانند این نشان میدهند وقتی تصمیمی گرفته میشود این بخش میتواند یکی از آخرین مناطق عصبی برای شناخت باشد.
این ترتیب از پایین به بالا از یک دیدگاه تکاملی معنی پیدا میکند. مناطق زیر قشرمخ مغز، نخست تکامل یافتند و مجبورخواهند بود دقیقا پیش از این که لایههای خودآگاه متفاوت انسانی، بعد، به پیشینه تکاملی اضافه شوند، به افراد کمک کنند که به پیکار برخیزند، بگریزند و بهدست آورند. دکتربارگ استدلال میکند، اهداف ناخودآگاه میتوانند بهعنوان عوامل نامحدود سازگار که به نفع اهداف گسترده رمزگذاری شده بهلحاظ ژنتیکی نظامهای خودکار بقا عمل میکنند، دیده شوند.
دکترمهشید رضویرضوانی
منبع:
www.nytimes.com/2007/07/31/health/psychology/31subl.html?pagewanted=all&_r=0