نگاهی اجمالی به فضایل امیرالمومنین(ع)
علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را
که به ما سوا فکندی همه سایه هما را
به گزارش روابط عمومی موسسه فرهنگی هنری ماه‌شید خرد: ایام شب‌های قدر توام با شب شهادت مولی الموحدین حضرت علی(ع) ترغیبی ارزنده و ضروری است تا در حول نه‌گانه توصیفی هر چند مختصر و قاصر داشته باشیم.
نام امیرالمومنین علی علیه‌السلام، به‌مثابه انسانی والا و وارسته بر دوست و دشمن، مسلمان و غیرمسلمان پوشیده نیست. توصیف چنین شخصیت انسان کامل، در توان هر انسانی که خود برخوردار از این کمال نباشد، بیهوده است. اما به‌قدر اجمال و مختصر به توصیف ویژگی‌های حضرت از منظر نه‌گانه ایرانی پرداخته می‌شود.
در توصیف و بیان نه‌گانه ایرانی، چهار فضیلت برجسته وجود دارد که هر یک از این چهار فضیلت خود دربردارنده صفات و ویژگی‌های دیگری هستند. چهار فضیلت اصلی بر روی نماد نه‌گانه به‌نحوی است که فضیلت شجاعت بر روی سه نقطه دو، سه و چهار قراردارد. فضیلت عزت‌نفس به نقاط ۵، ۶ و ۷ متعلق هستند و فضیلت خردمندی به نقاط ۸، ۹ و ۱ مرتبطند.
در درک و فهم از مبانی نه‌گانه ایرانی روشن شد که خواجه‌نصیرالدین طوسی توصیف کرد نقاط دو و چهار، پنج و هفت و همچنین هشت و یک همگی در این ویژگی‌ها با افراط و تفریط مواجهند. در نتیجه در این نقاط کمیت نمی‌تواند بازگوکننده ادای حق و درستی و در نهایت تحقق فضیلت برجسته عدالت باشد. فضیلت عدالت به کیفیتی است که در محور هر سه فضیلت دیگر بر روی نقاط ۳، ۶ و ۹ قرار می‌گیرد. این نقاط بر روی دایره قرار نمی‌گیرند و به درون دایره و مثلث درون آن کشیده می‌شود.
مفهوم عدالت و فضیلت عدالت جلوه‌ای تمام و کمال از آن خداست. دستیابی به مفهوم عدالت چنین نیست که هر کسی از ظن خودش مدعی بر آن باشد. فضیلت عدالت محقق شدن تصویری به حق عادلانه است. تحقق عدلی الهی است.
امیرالمومنین علی علیه‌السلام به‌گونه‌ای است که نه‌تنها کوچک و بزرگ و دوست بر عدالتش واقفند که دشمن او معاویه را نیز متاثر می‌کند و عمر نیز بر قضاوت و عدالت او اطمینان دارد. ایشان در شرایطی که خود بر مسند قدرت نیست، اما قضاوت‌شان در دکه القضا برای همگان مقبول است.
بی‌شک آن که آراسته به مقام عدالت و قضاوت به حق باشد، در سایر فضایل همچون شجاعت، عزت‌نفس و خرد نیز چنین است. در هر یک از این فضایل امیرالمومنین ، به اعتدال و عدل رسیده است. او چنان‌چه لازم باشد، رافتی بسیار و هر جا ضروری است، دلاوری بی‌باک در صحنه است.
از منظر نه‌گانه ایرانی توصیف چنین مقام و جایگاهی بر انسانیت، هر چند دشوار ولی امکان‌پذیر است، زیرا در نه‌گانه ایرانی مفهوم نگاه توحیدی یک ضرورت است. اما در غرب هر چند ایجاز و به توصیف نگاه مسیحی بر آن پرداخته است، اما در انیاگرام مفهوم نگاه توحیدی کمرنگ و فراموش می‌شود.
دکترمهشید رضوی‌رضوانی
