loader image
جستجو
این کادر جستجو را ببندید.

نگاهی جامع به زندگی و فعالیت‌های دکتر لاله بختیار – قسمت چهارم

فعالیت‌های دکتر لاله بختیار

فهرست مطالب

نگاهی جامع به زندگی و فعالیت‌های موثر فرهنگی، دکتر لاله بختیار

 

در مقاله قبل، به تلاش های دکتر بختیار و چگونگی عملکرد او در ترجمه قرآن شد. او این مسیر دشوار ولی ضروری  را با شناخت و مقایسه ترجمه ها درک کرد. در ادامه آن چه را که دکتر بختیار بیان می‌کند و زهرا مبلغ به ترجمه برگردانده است را در زیر دنبال کنید.

 

زندگی دکتر لاله بختیار، مترجم قرآن به زبان انگلیسی

آغازگر راهی نو در ترجمه قرآنی(قسمت چهارم)

 

او ابتدا یک معجم مفهرس یا فرهنگ کشفی واژگان قرآن گرد آورده است. این فرهنگ بزرگ مطابق الفبای عربی تنظیم شده است: ریشه‌های اصلی همه واژگان قرآن به ترتیب آمده، معنای اصلی و معانی فرعی هر ریشه در برابر آن نوشته شده؛ زیر هر ریشه، همه مشتقات قرآن آن همراه با معنای انگلیسی آن مشتق آمده؛ زیر هر اشتقاق، ترجمه همه آیه‌های شامل آن واژه به‌ترتیب و با نشانی آیه آمده است و همه واژه‌ها به‌ترتیب شماره‌گذاری شده‌اند. در مجموع، ۳۶۷۳ واژه از ریشه‌های ثلاثی و رباعی متن قرآن در این فهرست گرد آمده است. در انتهای فرهنگ نیز، نمایه مفصل انگلیسی وجود دارد که خواننده انگلیسی زبان می‌تواند براساس ترتیب الفبای انگلیسی ببیند برای هر واژه انگلیسی چه معادل عربی‌ای گذاشته شده و در کدام آیات به کار رفته است. چنین فرهنگ کاملی از قرآن در زبان انگلیسی تاکنون وجود نداشته است. دو فرهنگ مشابه این هم ناقص و هم به ترتیب الفبای انگلیسی است.

به این ترتیب، در ترجمه لاله بختیار، هر واژه در قرآن درست براساس معنای ریشه اصلی و به شکلی هماهنگ ترجمه شده است. او در متن ترجمه هر آیه را به اجزای کوچک‌تر تقسیم کرده و در برابر هر جزء معنای آن را گذاشته است. با این روش، ساختار و ترتیب واژگان متن اصلی در ترجمه تاحد زیادی حفظ شده است. گویا لاله بختیار همه فرایند ترجمه خود را در برابر خواننده گذاشته تا مخاطب نیز به همان اندازه مترجم به اطلاعات لازم برای فهم معنای متن دسترسی داشته باشد؛ روشی که با کمترین دخالت مترجم در انتقال معنا همراه است. اما در واقع، در این روش نیز فهم مترجم از متن است که به خواننده منتقل می‌شود.

بختیار در واژگان و آیات فراوانی فهمی متفاوت با تفاسیر و ترجمه‌های پیشین به دست داده است. این فهم متفاوت مبتنی بر برداشت خاص او از تمامیت متن قرآن است. به باور او، قرآن برای همه افراد انسان است و هیچ گروه خاصی مخاطب انحصاری آن نیست. چرا که مؤلف متن، یعنی خدا، پروردگار همه موجودات است، نه پروردگار مسلمانان یا گروه‌های خاص. از این‌رو، هر برداشتی از متن قرآن که دایره مخاطبان را محدود کند و از برخی گروه‌ها امکان فهم و تعامل با متن را سلب کند، برداشتی نادرست و متناقض با تصریحات متن است. باتوجه به این اصل، بختیار در ترجمه انگلیسی به جای کلمه «الله» واژه انگلیسی God را نهاده است که هر فرد انگلیسی‌زبان، با هر باور و از هر گروهی، معنای آن را درمی‌یابد. بختیار توضیح داده است که این ترجمه فقط در مسیر گسترش مخاطب متن نیست، بلکه اصلاً برگردان دقیق تری هم هست. چرا که «الله» در زمان نزول قرآن هم اسمی عمومی برای خدا بوده و در میان یهودیان و مسیحیان و همه اعراب، برای اشاره به خدا به کار می‌رفته است. در ترجمه‌های قدیمی عهدین به عربی، در موارد فراوانی واژه «الله» در ترجمه قرآن، گویی به این معناست که این متن، فقط متعلق به مؤمنان دین اسلام است و مؤمنان ادیان دیگر را به خود راه نمی‌دهد؛ حال آن‌که این متن، به دنبال گفت‌و‌گو با همه انسان‌هاست.

 

منبع:

 مبلغ، سیده زهرا(۱۳۹۶). آغاز گر راهی نو در ترجمه قرآنی، تهران: مجله زنان امروز سال چهارم شماره ۲۷ مهر.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

5 × چهار =