به گزارش روابط عمومی موسسه فرهنگی هنری ماهشید خرد: ۱۰ دسامبر هر سال مصادف با نوزدهم آذر، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) این روز را با عنوان روز جهانی حقوق بشر نامگذاری شد.
اعلامیه جهانی حقوق بشر بهعنوان یک پیمان بینالمللی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸ در پاریس به تصویب رسید.
این اعلامیه نتیجه جنگ جهانی دوم بود که دولتها در پی آسیب زیادی که بر ملتهایشان وارد شد، آن را به تصویب رساندند.
رخداد روز حقوق بشر در این هفته فرصتی شد تا ضمن تعریفی از مفهوم حق و حقوق، به برخی از نکتههای مهم در این اساسنامه بینالمللی شود.
معنی حق که جمع آن حقوق است در معنی لغوی آن مترادف راستی و درستی است که در ارزشهای دینی مترادف یکی از نامهای نیکوی خداوند است.
مفهوم حق برای انسان، دربرگیرنده هر آن چیزی است که نیاز اوست و درعینحال، نیکی و بدی را برای او تعیین میکند.
با این توصیف حق هر انسانی موضوع ذاتی اوست.
حقوقی همچون حق زیستن، حق آزادی، حق عدالت و دیگر اقسامی که بهطور طبیعی در انسان وجود دارد.
کشورهای متعهد در این پیمان پس از نشستهای متوالی که برگزار شده اساسنامه آن را اینگونه بیان کردند:
«از آنجا که شناسایی حیثیت و کرامت ذاتی تمام اعضای خانواده بشری و حقوق برابر و سلبناپذیر آنان، اساس آزادی، عدالت و صلح در جهان است؛
از آن جا که نادیده گرفتن و تحقیر کردن حقوق بشر به اقدامات وحشیانهای انجامیده که وجدان بشر را برآشفتهاند و پیدایش جهانی که در آن افراد بشر در بیان و عقیده آزاد، و از ترس و فقر فارغ باشند، عالیترین آرزوی بشر اعلام شده است؛…» (بلک۱۵۰:۱۳۹۵).
تصویب این معاهده پس از سه سال و در پی نشستهای متوالی صورت گرفت.
نمایندگان دولتهای متعدد قبول داشتند که جنگ از ذهن انسانهایی سرچشمه گرفته است که بهدلیل ناآشنایی و سوظن و بیاعتمادی میان ملل بوده، نتوانستهاند بهخوبی با سایرین ارتباط برقرار کنند و دیگران را درک کنند.
باید صلح، و دفاع از صلح، در ذهن انسانها نهادینه شود.
مهمترین دلیل جنگ در میان انسانها، بیتوجهی به اصول دمکراتیک، مساوات و احترام متقابل بین انسانها و نیز اشاعه نابرابری، جهل و تعصب بوده است.
در نتیجه بر همه دولتها و ملتها ضروری است تا بر این امر مقدس بکوشند تا به صلح در جهان دست یابند. (بلک، ۱۴۷:۱۳۹۵)
اگرچه مفهوم حقوق بشر در سازمان ملل متحد با مفهوم حقوق بشر بهمعنای واقعی حقوق بشر متفاوت است و هر کدام دارای بار معنایی خود هستند، اما آنچه در معنای بر آن معاهده آمده است، بسیار نزدیک و بلکه میتوان گفت که معادل آن چیزی است که که هر فردی در هر جامعهای باید به آن دست بیابد.
بررسی دقیق محتوایی این حقوق، مقصود این نوشتار نیست؛ اما به چند نکته در این زمینه باید اشاره شود.
از تاریخ تعهد بر این پیمان جهانی، بیش از نیم قرن میگذرد، اما همچنان جنگ بهصورتهای مختلف در کشورهای مختلف، موجب از بین رفتن انسانهای مظلومی است که شاید کمترین نقش و بلکه هیچ نقشی بر این خونریزیها ندارند.
راه خروج از این بنبست جهانی چیست؟
با وجود رشد سریع تکنولوژی، انسان امروز بیش از هر روز دیگر نیاز به گفتوگو دارد.
فرهنگ گفتوگو و تعامل با همه دشواریها تنها راه خروج از این بست است.
فرهنگ دقیقا واسطهای است که از طریق آن، اشخاص میتوانند با تعامل، رشد و تکامل بیشتر به سوی تفاهم و تعامل بیشتر بروند.
فرهنگ جایگاهی است که در گستردگی خود، راه پیشرفت بر ارتباط را باز میگذارد.
اگرچه حتی فرهنگ میتواند در دست سودجویان بهنحوی سلاح نرمی بر آسیب کشورها شود و برای این مقابله ضروری است تا هر جامعهای در غنای فرهنگی خود توانا باشد و بتواند در جامعه جهانی بهخوبی نقش خود را ایفا کند.
روز ۱۰ دسامبر مصادف با نوزدهم آذر یادآور این پیمان برای صلح جهانی است.
به یاد داشته باشیم که سهم هر یک از ما این میان چیست!
دکترمهشید رضویرضوانی
منبع:
بلک، ژانت. ۱۳۹۵ در آمدی بر حقوق فرهنگی و تنوع فرهنگی، تهران، نشر دانشگاه شهیدبهشتی.